Penguatan US dolar telah memberi tekanan kepada matawang di negara-negara Asia Tenggara sejak Donald Trump dipilih sebagai Presiden Amerika Syarikat (AS). Ringgit turut menerima tamparan hebat dari pengukuhan matawang greenback ini sehingga mencapai nilai terendah sejak krisis kewangan Asia tahun 1998. Paling membimbangkan adalah Ringgit menjadi antara matawang yang terbanyak kehilangan nilai berbanding matawang lain di Asia Tenggara.
Anda mungkin tertanya-tanya, kenapa hal ini boleh berlaku?
- US dolar menguat berbanding matawang global
Pertama sekali kita perlu melihat faktor penguatan US dolar itu sendiri. Apa yang perlu difahami ialah, bukan Ringgit sahaja yang mengalami kejatuhan berbanding US dolar, tetapi kebanyakan matawang negara-negara lain juga turut menerima nasib sama, contohnya Indonesia, Thailand, Singapura, bahkan matawang utama dunia yang lain seperti Jepun, Eropah, Kanada, Australia dan UK.
Sebelum ini kebanyakan penganalisis ekonomi dunia dan pelabur beranggapan US dolar akan jatuh jika Trump memenangi pilihanraya presiden kerana pendirian dasar ekonomi beliau yang agak tertutup, dan terlalu melindungi ekonomi US. Tetapi semua ini berubah dan menguatkan US dolar apabila beliau berjanji akan meningkatkan pertumbuhan ekonomi US dan dasar fiskal (bajet kerajaan) berjumlah 1 trilion dolar.
Dasar fiskal yang dijanjikan oleh Trump ini dilihat mampu merancakkan ekonomi US dan telah menarik pelaburan ke dalam negara ini. Selain itu, potongan cukai korporat yang dijanjikannya juga akan meningkatkan pelaburan dari syarikat yang berpangkalan di US yang akhirnya akan menambahkan peluang pekerjaan yang lebih banyak.
Hal inilah yang menyebabkan kebanyakan matawang di dunia mengalami kejatuhan nilai berbanding US dolar dan tidak terkecuali Ringgit. Untuk rekod, Ringgit telah mengalami kejatuhan sebanyak 6% sejak kemenangan Trump, dan ketika ini didagangkan di paras (RM4.48 = 1 USD) berbanding paras terbaik tahun ini yang dicapai pada April 2016 (RM3.84 = 1 USD).
- Campur-tangan BNM
Sejak akhir-akhir ini, Malaysia mendominasi tajuk-tajuk utama berita global seperti Bloomberg, Reuters, WSj dan banyak lagi portal berita di negara-negara jiran, berikutan tindakan Bank Negara Malaysia (BNM) melindungi kejatuhan Ringgit.
BNM sebelum ini, mengakui ia melaksanakan campur tangan (intervention) dalam pasaran mata wang bagi melindungi Ringgit.
Untuk pengetahuan umum, bagi menjalankan intervention dalam pasaran matawang, BNM perlu menggunakan rizab matawang asing untuk di jual-beli bagi menstabilkan nilai Ringgit. Dalam hal ini bagi melindungi Ringgit dari kejatuhan, Bank Negara memerlukan rizab matawang asing untuk membeli semula Ringgit bagi menaikkan semula nilainya.
Untuk memehami perkara ini, cuba bayangkan permintaan dan penawaran sesuatu barang dan anggap barang itu adalah Ringgit. Anda akan memahami bagaimana kesan intervention BNM kepada nilai Ringgit.
Semua bank pusat di seluruh negara akan campur-tangan (intervene) dalam pasaran tukaran matawang (forex market) jika nilai matawang terlebih (overvalue) atau terkurang nilai (undervalue) dari nilai optimum. Bank pusat akan masuk ke pasaran membeli dan menjual matawang asing untuk menstabilkan nilai matawang mereka. Sebelum ini Swiss National Bank (SNB) menyatakan akan intervene untuk menstabilkan Swiss Franc jika kesan daripada pilihanraya Presiden U.S. menyebabkan nilai franc tidak stabil.
- Kaitan bon-Malaysia dan Ringgit
Selain itu, faktor lain yang menyumbang kepada kejatuhan nilai Ringgit juga berpunca dari peningkatan penjualan bon-kerajaan Malaysia oleh pelabur asing. Untuk pengetahuan pembaca, pegangan bon-kerajaan Malaysia oleh pelabur asing adalah antara yang tertinggi di Asia Tenggara sebanyak 30%, berbanding dengan Thailand hanya 16%.
Oleh itu, disebabkan pelabur kurang tertarik kepada bon-bon di Asia Tenggara sejak akhir-akhir ini, menyebabkan pelabur menjual bon secara besar-besaran dan menyebabkan Malaysia menerima impak negatif terbesar kerana pegangan bon-Malaysia yang besar sebanyak 30% berbanding Thailand hanyak 16%.
Apa pula kaitan bon dengan Ringgit?
Ok, apabila pelabur asing sudah tidak berminat dengan pelaburan di negara kita, mereka akan melepaskan pegangan atau menjual bon-Malaysia yang akan menyebabkan aliran keluar wang dari Malaysia ke luar negara. Aliran ke luar wang ke luar akan menyebabkan nilai Ringgit jatuh. Begitu juga yang berlaku kepada negara-negara lain.
- Kenaikan kadar faedah bank di US
Kenaikan kadar faedah Rizab Persekutuan US baru-baru ini juga telah menambah kejatuhan Ringgit dengan jangkaan ada lagi tiga kenaikan kadar pada tahun 2017. Kenaikan kadar faedah US ini menyebabkan US dolar meneruskan momentum kenaikan sejak dua minggu lalu.
Kenapa kenaikan kadar US menyebabkan US dolar kuat dan Ringgit jatuh?
Bayangkan kadar faedah antara dua bank, A dan B, dan dimana anda mahu menyimpan duit anda. Bank A memberikan kadar faedah 3%, manakala bank B memberikan kadar faedah 5%. Sudah tentu anda memilih bank B.
Begitu juga halnya bagaimana pelabur memilih negara mana untuk mereka mahu membuat pelaburan kerana kenaikan kadar faedah di US dan jangkaan kenaikan sebanyak tiga kali pada 2017. Dalam hal ini pelaburan di US lebih selamat dengan asas ekonomi yang kukuh dan perkara inilah yang akan dinilai oleh pelabur sebelum membuat pelaburan.
- Kesimpulan
Walaubagaimanapun, kita harus tetap memberi kepercayaan kepada BNM untuk terus melindungi Ringgit dengan menggunakan apa juga alat dalam polisi monetari supaya nilai Ringgit tidak jatuh berterusan. Sejak akhir-akhir ini, jika dilihat di dalam graf tukaran matawang USD/RINGGIT, pergerakan Ringgit ketika ini lebih stabil berbanding bulan lalu walaupun masih meneruskan kejatuhan dalam kadar yang lebih kecil.